خودرو بانک/ زمانی که در جمع خودرو دوستان و سخن از نام خودروساز لوکس بریتانیایی، جگوار، به میان می‌آید، معمولاً چه مدل‌های برتری از این خودروساز در ذهن افراد تداعی می‌شود؟ XJ220؟ E-Type چطور؟ طبیعتاً نمی‌توان نام جگوار را بدون ذکر نام این مدل‌های تاریخ‌ساز و استثنایی بر زبان آورد. حال اگر متخصصان خودرویی دورهم گرد آیند معمولاً نام مدل‌های تخصصی‌تری چون XK120، D-Type، XJR-9T، XJS و XKSS افسانه‌ای نیز به میان می‌آید. اما در هیچ یک از این دو جمع ممکن نیست نام مدل دوست داشتنی XJ تحت هیچ شرایطی فراموش شود.
سری XJ یکی از محبوب‌ترین سری‌های تاریخ جگوار انگلستان است که شهرت آن نه تنها به دلیل واردات اندک سه سری ابتدایی این خودرو به کشور، بلکه به دلیل بهره‌گیری از طراحی جگوارهای قدیمی و ترکیب آن با المان‌های مدرن است که موجب رشد فزاینده و جاودانگی این سبک طراحی شد. آنچه در ادامه می‌خوانید آشنایی با نسخه فیس‌لیفت شده آخرین سری تولیدی جگوار سری XJ از نوع اتاق بلند یا به اصطلاح "لانگ" (Long به معنای کشیده) است که با حرف L در نام XJ-L شناخته می‌شود. این خودرو به نحوی آخرین مدل تولیدی از سری XJ جگوار به حساب می‌آید که در ادامه این مقاله ازخودروبانک به مشخصات این جگوار خوش سیما و جزئیات پیرامون شایعه خداحافظی‌اش خواهیم پرداخت.
طراحی: پایدار اما پویا
با گذر از دهه 1960 میلادی، ابعاد و اندازه محصولات لوکس جگوار بیش از حد بزرگ بود و کنترل آن برای مالکان نوین جامعه غیرممکن جلوه می‌کرد. طراحی جگوار مارک 10 (420G) به خودی خود مشکلی نداشت و تنها ضعف آن عرض بسیار زیاد 2009 میلی‌متری آن (بدون در نظر گرفتن آینه‌های جانبی) بود. از این رو جگوار تصمیم گرفت تا مارک 10 محبوب و پرفروش را صرفاً با تغییر ابعاد، در سگمنتی کوچک‌تر به تولید برساند. نتیجه این تغییر اساسی خلق کلاس جدید XJ بود که نسل اول آن طی سه سری متفاوت با کمترین میزان تغییرات ظاهری و فنی از سال 1968 تا 1992 بر خط تولید جگوار قرار گرفت درحالی که تنها دو فیس‌لیفت در سال‌های 1973 و 1979 برای آن ارائه شد که سری دوم و سری سوم نسل اول XJ را رقم زدند. سری XJ جگوار با حفظ اصول و المان‌های طراحی ابتدایی جگوار از دهه 1960 تا پایان نسل اول در اوایل دهه 1990 میلادی و حتی حفظ برخی از المان‌های طراحی کلاسیک در نسل دوم XJ با کد شناسایی X350 (2003 تا 2009)، توانست یکی از ماندگارترین طراحی‌های صنعت خودرو جهان را رقم بزند که در طی بیش از بیست سال بر خط تولید جگوار تکرار شد.
سه سری ابتدایی جگوار در طی بازه زمانی تولید بارها و بارها به عنوان خودروهای لوکس و باپرستیژ افراد سرشناس و خانواده سلطنتی بریتانیا و دگر چهره‌های لوکس پسند به کار گرفته شد و نقش پررنگی در سینمای جهان دارد. اما متاسفانه با ورود به دنیای مدرنیته و به اصطلاح "دِمُدِه" شدن سبک طراحی وینتج جگوار XJ، طراحان مجبور شدند زبان طراحی جدید جگوار را برای نسل سوم پیاده‌سازی کنند تا همخوانی بیشتری با زمان و قرن معاصر داشته باشد.
نسل سوم و نسل فعلی جگوار XJ، نمونه مورد بررسی این مقاله است که بین سال‌های 2010 تا 2019 به مدت نزدیک به یک دهه بر خط تولید قرار داشت و با کد X351 شناخته می‌شود. طراحی این خودرو از سوی ایان کالوم، طراح سرشناس بریتانیایی که بین سال‌های 1999 تا 2019 سمت مدیر بخش طراحی جگوار را عهده‌دار بود انجام شد. با توجه به سابقه طراحی در شرکت‌های فورد، استن مارتین و TWR، از آثار برجسته این طراح باید به خودروهایی چون نیسان R390 اَستن مارتین DB7 و ونکوئیش، فورد RS200 و اسکورت کازورث و البته جگوار F-Pace و مفهومی C-X75 اشاره کرد.
منطبق با جگوار-لندروور
با ادغام دو خودروساز مشهور بریتانیایی جگوار و لندروور در سال 2013 و ایجاد گروه خودروسازی جگوار-لندروور، دور از انتظار نبود که جگوار زبان طراحی نوینی را پیش بگیرد. طراحی نسل سوم XJ از سال 2005 آغاز شده بود و این نشان می‌دهد که جگوار حتی پیش از این ادغام بزرگ نیت داشت تا طراحی سری XJ را تغییر دهد. با وجود اینکه ظاهر XJ X351 هیچ شباهتی به نسل‌های پیشین خود ندارد اما در زیر پوسته نوین این خودرو، از دیدگاه فنی نمونه‌ای ارتقا یافته و به‌روز شده از نسل دوم XJ است.
خوشبختانه در نمای خارجی X351 هنوز فاکتور سادگی طراحی به خوبی دیده می‌شود اما متاسفانه بخش انتهایی این خودرو مخصوصاً در بخش چراغ‌های عقب بزرگ‌ترین بخش انتقاد برانگیز این طراحی است. حتی اگر کارشناس صنعت خودرو یا طراح هم نباشید، تنها با مقایسه‌ای سریع و سرپایی بخش انتهایی دو نسل اول و دوم XJ با نسل سوم، شاهد زیبایی بیشتر دو نسل ابتدایی این خودرو خواهید بود. نمای کلی XJ نسل سوم، مستقل از لانگ (L) یا معمولی بودن تنها از برخی زوایا، مخصوصاً در نمای جلویی خودرو مشخص می‌شود. اگر چشمانتان را با جلوپنجره X351 موازی و در یک سطح نگهدارید متوجه چهره بسیار خشن این خودرو خواهید شد که بدون شک از ترکیب چراغ جلوهای موج‌دار و جلوپنجره نسبتاً بزرگ تمام کرومی آن نشات می‌گیرد. جای تقدیر بسیار دارد که جگوار هنوز استفاده از قطعات کرومی در جای جای نمای خارجی خودرو را از یاد نبرده است. XJ نسل سوم در سال 2015 مورد بازنگری و تغییرات جزئی طراحی قرار گرفت و فیس لیفت شد. این فیس لیفت تنها شامل برخی تغییرات جزئی در ظاهر خودرو می‌شود که تغییر گرافیک چراغ‌های عقب به شکل حرف J و LED شدن سیستم نورپردازی چراغ‌های جلو از جمله مهمم‌ترین آن‌ها است که نسخه مورد بررسی خودروبانک نیز از نمونه فیس لیفت مدل 2016 است.
نمای داخلی این XJ نیز همانند نمای خارجی، بسیار ساده اما مملو از جزئیات و توجه به لوکس گرایی است اما همانطور که پیش‌تر بیان شد، هیچ اثری از سبک طراحی دو نسل پیشین XJ در آن رویت نمی‌شود. درنتیجه داشبرد جگوار XJ در عین سادگی، از المان‌های چشمگیر و اندکی عجیب طراحی بهره می‌گیرد که شاید مهم‌ترین آن برجستگی بسیار بزرگ دو دریچه ورودی هوا در مرکز داشبرد باشد که بدون شک تا حد بسیار زیادی از سادگی اغراق شده نمای داخلی کاسته است. غربیلک فرمان نسبتاً قطور، از نوع سه نقطه اتصالی اما با طراحی لوکس، مزین به لوگو جگوار در مرکز هستند و مجموعه نشانگر پشت غربیلک فرمان یک نمایشگر دیجیتال در تناسب کامل با نمایشگر لمسی مرکزی سیستم مولتی مدیا و سیستم راه‌یابی است.
نه آنکه بتوان از کیفیت متریال داخلی، دقت مونتاژ یا تریم دورنگ چرم داشبرد و صندلی‌ها در کنار سادگی و البته زیبایی رودری‌های زیبای این XJ گذشت اما بدون شک آنچه در نمای داخلی بسیار جلب توجه می‌کند استفاده بسیار هوشمندانه و هنرمندانه از یک باریکه چوب در فضای سرتاسری تمام داشبرد و امتداد آن ضمن افزایش عرض و سپس ادغام آن بر روی رودری‌ها تا عقب اتاق است که شاید در نگاه اول متوجه وجود آن نشوید اما تنها پس از چند دقیقه کوتاه و خلاص شدن چشمان از ادوات حواس پرت‌کن و سبک طراحی زیبای جگوار در نمای داخلی، بدون شک با تمرکز بیشتر به نشانگرها و داشبرد، این طراحی و استفاده به واقع هنری از چوب در زیباسازی نمای داخلی جگوار را خواهید دید. توجه جگوار به این جزئیات است که رویارویی و حضور آن در سگمنت خودروهای شخصی لوکس فول سایز در کنار محصولاتی چون کادیلاک CT6، تسلا مدل S، ب‌ام‌و سری 7، مرسدس بنز کلاس S و آئودی A8 توجیه می‌کند.
یکی از مهم‌ترین نکات مورد توجه در نسخه لانگ XJ افزایش چشمگیر 12.2 سانتی متری فضای پای سرنشینان عقب است که از فاصله محورهای بلندتر آن در مقایسه با نسخه معمولی نشات می‌گیرد که معادل 12.5 سانتی متر بلندتر است و در راستای جلوه لوکس این خودرو در مقایسه با نسخه معمولی نقش مهمی بازی می‌کند. با این حال حجم صندوق عقب این خودرو تنها برابر با 520 لیتر ظرفیت دارد که اگرچه کوچک نیست اما از برخی رقبای هم سگمنت خود در این بخش ضعیف‌تر عمل کرده است.
درست همانند سایر نسل‌ها و سری‌های قدیمی‌تر XJ، X351 نیز در نسخه‌های ضد گلوله و دیپلمات، به صورت گسترده از سوی اعضای خانواده سلطنتی بریتانیا و سیاستمداران کابینه بریتانیا از جمله دو نخست وزیر سابق این کشور، ترزا مِی و دیوید کمرون استفاده شده است که نشان دهنده اهمیت و ارزش ملی این برند و این مدل در فرهنگ بریتانیا است.
مشخصات فنی
XJ نسل سوم در پنج تریم مختلف لاکچری، پریمیوم لاکپری، پورتفولیو، سوپراسپرت و سنتینل به تولید می‌رسد که نمونه مورد نظر این مقاله نسخه پورتفولیو است. این تریم با پیشرانه 3 لیتری 24 سوپاپ توربو V6 جگوار به قدرت 340اسب بخار و گشتاور 450 نیوتون.متر به تولید می‌رساند که از طریق گیربکس 8 سرعت اتوماتیک ZF با توجه به نوع انتخاب خریدار به محور عقب یا هر دو محور (AWD) انتقال می‌یابد. این پیشرانه که نسخه پایه برای سری XJ به حساب می‌آید می‌تواند وزن 1.9 تنی (40 کیلوگرم سنگین‌تر از نسخه معمولی XJ) این خودرو را تنها در 5.7 ثانیه برای نسخه محور عقب و 5 ثانیه برای نسخه دو دیفرانسیل به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت می‌رساند که رقم قابل احترامی است. از آن مهم‌تر باید به مصرف سوخت متوسط این خودرو اشاره کرد که با این عملکرد قابل توجه تنها در حدود 12 لیتر سوخت در هر صد کیلومتر مصرف می‌کند. البته همانطور که از جگوار انتظار می‌رود دو پیشرانه 5 لیتری V8 نیز برای سری XJ ارائه کرده است که نسخه تنفس طبیعی آن برابر با 470 اسب بخار و نمونه سوپرچارجر آن معادل 550 اسب بخار توان تولید می‌کنند و توان دستیابی آن‌ها به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت از حالت سکون در بهترین حالت ممکن به ترتیب برابر با 4.5 و 3.8 ثانیه است. از این رو در سگمنت خودروهای لوکس شخصی نمی‌توان این خودرو را دست کم گرفت.
آنچه که به عنوان انتقاد به نسل سوم XJ وارد آمد سفت و سخت بودن بیش از حد شاسی تمام آلومینیومی آن است که باعث می‌شود ضربات سیستم تعلیق تاحد قابل توجهی (با توجه به سگمنت تولیدی) به اتاق خودرو وارد شود و از این رو از دیدگاه کیفیت و آسایش سواری نمی‌توان آن را رقیب قدرتمندی برای کلاس S مرسدس بنز دانست. همچنین باید توجه داشت که در این کلاس از خودروها حجم بسیاری زیادی از آپشن‌های رفاهی مهم نظیر نمایشگرهای 10.2 اینچی لمسی و میز کار انحصاری برای سرنشینان عقب به همراه پکیج پریمیوم صندلی سرنشینان عقب (7750 دلار)، کروزر کنترل فعال (2300 دلار)، سیستم روشنایی هوشمند و منطبق بر فرمان چراغ‌های جلو (850 دلار)، پکیج نورپردازی داخلی اتاق (1700 دلار)، ماساژور صندلی‌های جلو (800 دلار)، رنگ بدنه سبز یشمی مسابقه‌ای بریتانیایی ویژه محصولات جگوار یا رنگ قرمز متالیک مسابقه‌ای ایتالیایی (1500 دلار)، کیت قفل ریم‌های آلومینیومی 19 اینچی (138 دلار) و ... به صورت سفارشی برای خریدار نصب خواهند شد و از این رو از دیدگاه لوکس‌گرایی همه XJ-L های تریم پورتفولیو همانند هم نیستند.
سخن پایانی
با پایان تولید نسل سوم XJ در سال 2019، جگوار از جایگزینی این مدل با نمونه تمام الکتریکی نسل جدید XJ سخن می‌گفت اما در این میان مشکلی اساسی وجود دارد. با ارائه مدل‌های کوچک‌تر و اقتصادی‌تر در کنار کراس اوور جدید F-Pace که با استقبال بسیار زیاد مواجه شده است، XJ به خودرویی گوشه‌گیر و کم‌فروش بدل شد و از این رو جایگزینی آن با مدلی جدید به هیچ عنوان منطقی و عقلانی به نظر نمی‌رسد. با این وجود جگوار هنوز حرفی از خداحافظی رسمی یا ارائه جانشینی جدید به عنوان نسل بعدی احتمالی سری XJ نزده است. قیمت نمونه پایه جگوار XJ-L از حدود 88 هزار دلار آغاز می‌شود و در صورت نصب تمامی آپشن‌های پیشنهادی جگوار می‌تواند به سادگی از مرز 100 هزار دلار عبورکند که در صورت تمایل تملک یک خودرو در این سگمنت، با توجه به رقبای قدرتمند و باسابقه‌ای که برای این ببر انگلیسی در بازار جهانی وجود دارد، خریدار پیش از خرید معمولا اندکی دو دل می‌شود که اعتبار همیشگی مرسدس بنز یا وقار و جگوار؟ آن کسی که جگوار را به عنوان گزینه برتر انتخاب می‌کند بدون شک این برند را همانند برند معتبر، دوست داشتنی و باابهت مازراتی ایتالیا می‌پندارد. اگرچه جگوار هرگز فرصت این را نیافت تا همانند مازراتی خود را در بازار لوکس پسند ایران ثابت کند، اما باید تاکید کرد که این خودروساز قدیمی بریتانیایی از دیدگاه اعتبار، شکوه، کیفیت و توان دست کمی از مازراتی ندارد.