اسب بخار/ یکی از سیستم های مهمی که تقریباً در تمام خودروهای روز دنیا نصب می شود سیستم کنترل کشش TC
(Traction Control) است. در این متن به بررسی این سیستم می پردازیم و ویژگی های مهم آن را شرح می دهیم.
به طور کلی، باید گفته شود که علت به وجود آمدن چنین سیستمی کمک به راننده در هنگام شروع به حرکت در مسیرهای لغزنده و کم اصطکاک بود. برای مثال، شروع به حرکت خودرو در مسیرهای خیس و یخ زده به علت اصطکاک پایین بین تایر و جاده نسبتاً دشوار است، اما اگر خودرویی مجهز به این سیستم باشد شروع به حرکت بسیار تسهیل می شود.
اولین سیستم کنترل کشش در سال ۱۹۷۱ توسط شرکت «بیوک» (Buick) اختراع شد و “Max-Trac” نام گرفت. نحوه عملکرد Max-Trac برخلاف سیستم های کنترل کشش حال حاضر، براساس ترمز ABS نبود. این سیستم اولین بار در خودروی بیوک «ریویرا» (Riviera) در سال ۱۹۷۱ نصب شد.
در آن زمان به این علت که خودروهای دیفرانسیل عقب تیراژ بالاتری داشتند، این سیستم بر روی خودروهای دیفرانسیل عقب نصب می شد و علت به کارگیری آن هم جلوگیری از هرز چرخیدن چرخ های عقب هنگام شتاب گیری بود. این سیستم با مقایسه بین سرعت چرخ های جلو و سرعت شفت خروجی گیربکس (میل گاردان) و تشخیص اختلاف سرعت بین آن ها شروع به کار می کرد و برای هم‌سرعت کردن آن ها عملکرد سیستم برق رسانی به شمع ها را مختل می کرد، زیرا در هنگام هرز چرخیدن چرخ های محرک (محور عقب)، سرعت چرخ های جلو کم تر از سرعت شفت خروجی گیربکس می شود. سیستم با تشخیص این اختلاف، جرقه زنی درون سیلندر را متوقف می کند تا نیروی تازه ای به چرخ های محرک منتقل نشود و از سرعت آن ها کاسته شود. این عمل تا زمانی که همه چرخ ها با هم هم‌سرعت شوند ادامه داشت. هنگام فعال شدن این سیستم، جرقه زنی شمع ها قطع می شد اما تزریق سوخت از طریق کاربراتور همچنان ادامه داشت، همین مسئله موجب می شد بک فایرهای (Back-Fire) مخربی در موتور رخ دهد.
اما امروز سیستم کنترل کشش به نحو دیگری عمل می کند. سیستم های جدید بلافاصله پس از تشخیص میزان هرزگردی چرخ های محرک که نامطلوب است، با استفاده از ترمز ABS، هرزگردی چرخ های محرک را از بین می برند. به این صورت که، پس از مشخص شدن چرخ یا چرخ های ناهم‌سرعت، نسبت به میزان هرزگردی هر کدام از آن ها به آن ها ترمز اعمال می شود تا هم‌سرعت شوند. ترمزگیری چرخ ها در هنگام عملکرد سیستم کنترل کشش بر عهده سلونویدهای هیدرولیکی است که درون پمپ ABS قرار دارند. این سلونویدها با توجه به میزان هرزگردی هر چرخ باز می شوند و فشار روغن را به کلیپر چرخ مورد نظر می رسانند تا از سرعت آن چرخ کاسته شود. اما در برخی از خودروها شروع به کار سیستم کنترل کشش علاوه بر به کارگیری سیستم ترمز ABS، از دریچه گاز که به صورت برقی عمل می کند، سیستم تزریق سوخت و سیستم جرقه زنی نیز استفاده می شود تا از سرعت چرخ لغزان کاسته شود.
در نمونه های اولیه کنترل کشش هم سیستم جرقه زنی قطع می شد، اما سوخت رسانی همچنان ادامه داشت. در خودروهای روز، سوخت رسانی نیز قطع می شود تا بک فایر رخ ندهد.
خودروهایی که از این آپشن کمکی بهره می برند، اکثراً دارای دکمه ای در درون کابین هستند که راننده می تواند با فشار دادن آن دکمه برای یک لحظه و یا نگه داشتن آن به مدت چند ثانیه سیستم کنترل کشش را از کار بیاندازد و کنترل این سیستم در هنگام لغزش چرخ ها را از میان بردارد.
البته در برخی از خودروها برای از کار انداختن این سیستم، دکمه ای درون کابین تعبیه نشده است، در این شرایط برای خاموش کردن سیستم کنترل کشش باید تغییراتی رمزگونه را در خودرو ایجاد کنیم تا بتوانیم کنترل کشش را از مدار خارج کنیم. برای مثال، در برخی از خودروهای برند «تویوتا» و «لکسوس» برای خاموش کردن کنترل کشش می بایست عملیاتی نسبتاً طولانی را با پدال ترمز و ترمز پارک انجام داد تا پس از آن سیستم کنترل کشش از مدار خارج شود.
در هر صورت، پس از خاموش شدن این سیستم چراغی در قسمت پشت آمپر روشن می شود که نشانگر خاموش بودن این سیستم است.
همان طور که گفته شد سیستم کنترل کشش با کاهش قدرت همراه است به همین دلیل در بعضی مواقع نیاز است تا آن را از کار بیاندازیم تا خودرو قدرت کافی برای عبور از مسیری را در اختیار داشته باشد. برای مثال، هنگامی که خودرو در مسیری شنی و یا برفی تا حد کمی گیر کرده است و یا زمانی که از زنجیر چرخ استفاده می کنیم، می توانیم با خاموش کردن کنترل کشش، میزان قدرت حذف شده در صورت روشن بودن این سیستم را به چرخ های محرک بازگردانیم و خودرو را با قدرت بیش تری حرکت دهیم و از قسمتی که در آن گرفتار شده است خارج سازیم.